Kỹ năng nghe hiểu trong tiếng Anh, những khó khăn và biện pháp khắc phục

 

4:59 PM

Listening

     Ngày nay, tiếng Anh là thứ tiếng thông dụng được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới. Đó là ngôn ngữ của khoa học kỹ thuật, công nghệ, thương mại và thông tin trên toàn cầu. Tiếng Anh đã trở thành môn học bắt buộc trong hầu hết các trường học ở Việt Nam, đặc biệt là trong trường đại học. Trên thực tế, trong quá trình học tiếng Anh, sinh viên gặp phải rất nhiều khó khăn và khó khăn phổ biến nhất là những khó khăn trong quá trình học kỹ năng nghe hiểu. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi xin đề cập những khó khăn khi nghe nhìn từ quan điểm người học, đồng thời tìm ra nguyên nhân của chúng để từ đó đưa ra một số biện pháp khắc phục nhằm giúp người học vượt qua khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn đầu khi mới học nghe.

1. Định nghĩa về nghe hiểu

Định nghĩa về nghe hiểu được các nhà khoa học đưa ra theo các cách khác nhau.

Theo Field (1998:38) thì ‘Nghe là một quá trình trí tuệ không nhìn thấy được, do đó rất khó mô tả. Người nghe phải phân biệt được các âm, hiểu được từ vựng và cấu trúc ngữ pháp, nắm được trọng âm và ý định của người nói, có thể nhớ lại và hiểu được nó trong ngữ cảnh văn hóa-xã hội của phát ngôn.’

Anderson & Lynch (1988: 21) đưa ra định nghĩa về nghe hiểu như sau:

‘Nghe hiểu nghĩa là hiểu những gì mà người nói đã nói. Người nghe có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình nghe bằng cách vận dụng kiến thức đa dạng của mình phân tích những gì anh ta nghe được để có thể hiểu phát ngôn của người nói.’

Wolvin & Coakley (1985) định nghĩa nghe theo cách đơn giản hơn: ‘Nghe là quá trình cơ quan thính giác tiếp nhận, xử lý và xác định được thông điệp của lời nói.’

Định nghĩa về nghe hiểu, theo Văn Tân và Nguyễn Văn Đạm (1997) trong ‘Từ điển tiếng Việt’ được đưa ra cụ thể như sau: ‘Nghe là một quá trình trong đó thính giác tiếp nhận những âm thanh bên ngoài và chuyển nó đến hệ thống thần kinh trungương. Tại đây, những âm thanh này được phân tích, chuyển thành những tín hiệu và được truyền đến các giác quan giúp hình thành những phản xạ của con người đối với những âm thanh đó.’

Các định nghĩa trên cho thấy nghe hiểu là một kỹ năng giải quyết vấn đề (problem-solving) phức tạp. Nhiệm vụ của nghe hiểu không chỉ là tiếp nhận âm thanh mà nó còn đòi hỏi sự phân tích và xác định được thông điệp của lời nói.

2. Những khó khăn thường gặp trong quá trình học kỹ năng Nghe

Thông thường, con người luôn nghe với một mục đích nhất định. Nếu mục đích của nghe chỉ để thư giãn, giải trí nhằm giải tỏa căng thẳng như nghe nhạc chẳng hạn thì người nghe hầu như không cần phải có bất kỳ một kỹ năng nào cả. Tuy nhiên, nếu mục đích nghe là để thu nhận thông tin, đặc biệt là khi nghe băng, đĩa ngoại ngữ để học tiếng thì người học cần phải có một số kỹ năng như: phán đoán trước khi nghe, tập trung trong khi nghe, suy ra thông tin chính cần nghe từ những từ ngữ quan trọng trong bài (key words), phân tích, tổng hợp những thông tin nghe được. Kỹ năng nghe được tạo thành từ một loạt các kỹ năng riêng lẻ đó.

Đa số người học đều có nhận định rằng một văn bản nếu ở dạng viết có thể đơn giản đối với họ trong xử lý thông tin, nhưng cũng văn bản đó ở dạng nói thì người học lại gặp rất nhiều khó khăn trong việc nắm bắt nội dung chính của bài. Tại sao lại như vậy? Dưới đây là quan điểm của một số tác giả khi đưa ra những khó khăn mà người học thường gặp phải trong quá trình học kỹ năng nghe.

2.1. Quan điểm của một số tác giả về những khó khăn khi nghe.

Theo Ur, P. (1996), tác giả của nhiều cuốn sách viết về việc dạy tiếng (language teaching) thì người học thường gặp phải những khó khăn sau đây trong khi học nghe: (1) Không nhận ra được các âm mà người Anh nói, (2) Có thói quen phải hiểu tất cả các từ trong câu mới hiểu được nội dung của bài, (3) Không thể hiểu được khi người Anh nói nhanh một cách tự nhiên, (4) Cần phải nghe nhiều lần mới có thể hiểu được, (5) Thấy khó có thể nắm bắt được tất cả các thông tin và không dự đoán được điều mà người nói sắp nói, (6) Nếu phải nghe kéo dài, người học sẽ cảm thấy mệt mỏi và thiếu tập trung.

Khi đề cập đến những khó khăn của người học đối với môn nghe, hai nhà giáo học pháp ngoại ngữ là Nguyễn Bàng và Nguyễn Bá Ngọc cũng liệt kê ra 6 khó khăn sau đây: (1) Gặp khó khăn với các âm tiếng Anh, (2) Phải hiểu hết các từ, (3) Không hiểu được khi người Anh nói nhanh tự nhiên, (4) Thấy khó có thể theo kịp tốc độ nói của người Anh, (5) Cần nghe đi nghe lại nhiều lần, (6) Mệt mỏi và thất vọng.

Trong cuốn ‘Teaching Listening’, Underwood (1989) cũng đưa ra một số khó khăn của người học nghe. Đó là: (1) Không theo kịp được tốc độ của người nói, (2) Không thể nhắc lại được thông tin, (3) Hạn chế về vốn từ vựng, (4) Không nhớ hết tất cả các thông tin nghe được, (5) Không nắm bắt được thông tin chính, (6) Không thể tập trung và (7) Không hình thành được thói quen nghe.

Những khó khăn trong quá trình học kỹ năng nghe nhìn từ quan điểm của người học cũng được các tác giả Hoàng Văn Vân, Nguyễn Thị Chi và Hoàng Thị Xuân Hoa (2006) nêu ra trong cuốn ‘Đổi mới phương pháp dạy tiếng Anh ở Trung học Phổ thông Việt Nam’ như sau: (1) Khó khăn về nghe âm tiếng Anh, (2) Phải hiểu được tất cả các từ mới nắm bắt được ý định của người nói, (3) Không hiểu được người bản ngữ khi họ nói nhanh tự nhiên, (4) Cần phải nghe đi nghe lại nhiều lần, (5) Thấy khó nắm bắt được tất cả các thông tin và không dự đoán được thông tin tiếp theo, (6) Không tập trung khi nghe.

Nói tóm lại, theo nhận định của các nhà khoa học kể trên thì người học thường gặp phải những khó khăn phổ biến sau đây trong khi nghe: (1) Không nhận ra các âm tiếng Anh, (2) Hạn chế về vốn từ vựng, (3) Thiếu tập trung khi nghe, (4) Khó có thể nắm bắt ý chính của bài nghe, (5) Cần nghe nhiều lần và (6) Không theo kịp tốc độ của người nói.

2.2. Một số khó khăn phổ biến của sinh viên không chuyên khi học nghe

Bằng cách liệt kê ra những khó khăn của người học đối với môn nghe theo quan điểm của các nhà khoa học trình bày ở trên, chúng tôi đã xây dựng nên những câu hỏi điều tra nhằm thu thập thông tin thực tế phục vụ cho quá trình nghiên cứu tìm ra những khó khăn mà sinh viên không chuyên thường gặp phải trong quá trình học kỹ năng nghe.

Trên thực tế, theo kết quả khảo sát gần 80 sinh viên năm thứ hai theo học khoa Văn hóa Du lịch trường Đại học Văn hóa Hà Nội thì có ba khó khăn phổ biến nhất trong việc học nghe là:  (1) Không nhận ra các âm tiếng Anh (49%), (2) Thiếu tập trung khi nghe (57%), (3) Khó có thể nắm bắt ý chính của bài nghe (71%).

3. Nguyên nhân của những khó khăn khi nghe

3.1. Nguyên nhân của việc không nhận ra các âm tiếng Anh

Khi được hỏi về nguyên nhân của việc gặp khó khăn với các âm trong tiếng Anh, 31% số người tham gia điều tra cho rằng khó khăn này là do họ không phân biệt được các từ đồng âm, đặc biệt là các từ có cách phát âm gần giống nhau. 28% số sinh viên được hỏi nhận định việc nhầm lẫn giữa dạng khẳng định và dạng phủ định là nguyên nhân chủ yếu. Đặc biệt là 40% số sinh viên tham gia điều tra cho rằng họ không nhận ra thông tin chính cần nghe là do một vài đặc điểm trong phát âm chuỗi lời nói (connected speech) trong tiếng Anh như: hiện tượng nuốt âm (elision), dạng yếu trong phát âm một số từ chức năng (weak form), hiện tượng đồng hóa âm vị (assimilation), hiện tượng rút gọn của từ (contraction), hiện tượng nối âm (linking),.... Như vậy, việc người học không nhận ra các âm trong tiếng Anh chủ yếu là do (1) không phân biệt được các từ đồng âm và các từ có cách phát âm gần giống nhau, (2) nhầm lẫn giữa dạng khẳng định và dạng phủ định, đặc biệt là do (3) một số ảnh hưởng về phát âm chuỗi lời nói trong tiếng Anh.

3.2. Nguyên nhân của việc thiếu tập trung khi nghe

Số liệu thu được từ cuộc điều tra cho thấy 30% số sinh viên cho rằng nguyên nhân của việc thiếu tập trung khi nghe là do sức khỏe không tốt trong khi số lượng sinh viên nhiều hơn (37%) coi việc thiếu kinh nghiệm khi nghe là nguyên nhân làm cho họ càng lúc càng cảm thấy khó tập trung vào bài nghe. Trong khi đó 32% số sinh viên tham gia điều tra nghĩ rằng khả năng kém tập trung của họ vào bài nghe là do cả hai nguyên nhân trên. Từ những số liệu này có thể kết luận rằng người nghe thường mất khả năng tập trung nghe khi (1) tình trạng sức khỏe không tốt và (2) thiếu kinh nghiệm trong nghe hiểu.

< 
3.3. Nguyên nhân của việc không thể nắm bắt ý chính của bài nghe

Theo số liệu thu được thì đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra khó khăn trong khi nghe cho người học (71%). Khi được hỏi về nguyên nhân của khó khăn này, 36% số người tham gia cho rằng họ khó có thể nắm bắt ý chính của bài nghe vì họ không biết đâu là thông tin quan trọng cần nghe trong bài. 37% số sinh viên lại cho rằng việc họ không thể suy luận được nội dung chính của bài nghe từ những từ ngữ quan trọng (key words) làm cho họ không nắm bắt được ý chính khi nghe. Số người chọn cả hai nguyên nhân là 25%. Những số liệu này cho thấy nguyên nhân của tình trạng khó có thể nắm bắt nội dung chính của bài nghe là (1) không phân biệt được thông tin cần nghe với những thông tin còn lại và (2) không suy luận được ý chính của bài nghe từ những từ ngữ quan trọng.

4. Biện pháp khắc phục

Những giải pháp được đưa ra trong phần này xuất phát từ chính những nguyên nhân gây ra khó khăn cho người học với hi vọng có thể giúp người học phần nào khắc phục khó khăn, tìm ra phương pháp thich hợp nhất cho bản thân trong quá trình học kỹ năng nghe.

4.1. Giải pháp cho việc không nhận ra các âm tiếng Anh

4.1.1. Cách phân biệt các từ đồng âm, từ có cách phát âm gần giống nhau

Dựa vào cách phát âm

Cách này có thể áp dụng hiệu quả cho các từ có cách phát âm gần giống nhau vì chúng có trọng âm rơi vào các âm tiết khác nhau, ví dụ như thirteen / thirty và độ dài ngắn của các âm là khác nhau, ví dụ ‘ship/sheep’, ‘fit/ feet’.

Dựa vào nghĩa của cả câu và chức năng của từ trong câu

Các từ đồng âm được phát âm giống hệt nhau, rất dễ gây nhầm lẫn cho người nghe, ví dụ some / sum, I/ eye, son/ sun.  Bên cạnh đó lại có những từ đồng âm và đồng cách viết mang nghĩa khác nhau (homonyms) như left, flat, saw, play. Do vậy, người học cần phải dựa vào chức năng của từ đó trong câu, cấu trúc câu được tạo nên bởi từ đó, đặc biệt là ngữ cảnh của câu (context) để suy luận và chọn ra từ đúng.

Ví dụ: (TOEFL 4 in 1 CD-ROM, TOEFL Explorer, Tutorial)

Question: Which answer has the closest meaning to the statement?

Tapescript: The man was fired for overlooking the security checks.

Answer choices:       a. The man was tired because he overdid his work.

                              b. The chicks were overcooked.

                              c. The man lost his job because he did not check the security.

                              d. The tired man looks over the check for mistakes

Trong các lựa chọn đã cho ở trên, người nghe rất khó phân biệt ‘fired’ với ‘tired’, ‘overlooking’ với ‘overcooking, ‘checks’ với ‘chicks’. Tuy nhiên, giới từ của ‘tired’ là ‘of’ chứ không phải là ‘for’ nên có thể loại bỏ lựa chọn ‘a’ và ‘d’. Hơn nữa, ‘security chicks’ không có nghĩa nên từ đúng phải là ‘security checks’. Thêm vào đó, ‘security checks’ không thể ‘overcooked’ nên phải chọn  ‘overlooking’. Do đó lựa chon c là đúng.

    4.1.2. Cách khắc phục nhầm lẫn giữa dạng khẳng định và dạng phủ định

Trong tiếng Anh, để phủ định, người ta thường dùng các trợ động từ trong câu. Ngoài ra, dạng phủ định của từ cũng có thể được tạo nên nhờ các phụ tố (tiền tố hoặc hậu tố) như: im- trong impossible, il- trong illegal, dis- trong dissatisfied, -lesstrong careless. Do đó, để tránh nhầm lẫn giữa dạng khẳng định và dạng phủ định trong bài nghe, người học cần đặc biệt chú ý đến các phụ tố, các trợ động từ cũng như một số yếu tố khác như giọng điệu của người nói và ngữ cảnh của câu.

Ví dụ: (TOEFL 4 in 1 CD-ROM, Longman Test 1)

Question: Which answer has the closest meaning to the statement?

Tapescript: The researcher isn’t at all dissatisfied with his findings.

Answer choices:               a. He is pleased with his result.

                                      b. He isn’t satisfied with all his work.

                                      c. He found that all his work wasn’t satisfactory.

                                      d. He satisfied all the panel of his findings.

Trong ví dụ này người nghe cần phải phân biệt được hai từ ‘satisfied’ và ‘disatisfied’ để chọn phương án trả lời đúng. Nếu chú ý các lựa chọn cho trước (answer choices) trước khi nghe thì người nghe có thể phát hiện ra ngay từ ‘satisfied’ không phải là từ đúng cần nghe vì nghĩa của đáp án b và c là giống nhau. Ngoài ra, câu nói được phủ định hai lần nên nó mang nghĩa khẳng định. Thêm vào đó, câu trả lời d (the panel of his findings) không mang nghĩa như câu nói trong đĩa nên câu a sẽ là câu trả lời đúng.

4.1.3. Cách khắc phục một số ảnh hưởng về cách phát âm chuỗi lời nói trong tiếng Anh

Anne Anderson & Tony Lynch (1988) nhận định rằng một số ảnh hưởng về cách phát âm chuỗi lời nói trong tiếng Anh như dạng yếu trong phát âm một số từ chức năng (weak forms), hiện tượng rút gọn của từ (contractions), hiện tượng nuốt âm (elision), hiện tượng nối âm (linking),... gây cho người học khá nhiều khó khăn khi nghe, đặc biệt là với những người mới học ngoại ngữ. Do đó, sinh viên nên làm quen với những hiện tượng này bằng cách tìm học những ví dụ thường gặp và đặc trưng cho từng hiện tượng, tập phát âm các cụm từ đó, viết ra nhật ký học tập để ghi nhớ.

Ví dụ: 1. Cách phát âm dạng yếu (weak forms) thường gặp trong chuỗi lời nói nhanh và đôi khi không mang tính nghi thức như: wanna, hafta, kuz, gonna, dunno, don’cha know. Đây là hình thức rút gọn của ‘want to, have to, because, going to, don’t know, don’t you know.’

         2. ‘kind of’ và ‘sort of’ đôi khi được rút gọn thành ‘kinda’ và ‘sorta’

         3. Những trợ động từ ‘would like, can, may, will, would, ought to, so on and so forth’ cũng thường được rút gọn trong câu nói.

4.2. Giải pháp cho việc thiếu tập trung khi nghe

4.2.1.Tránh hoặc khắc phục tình trạng sức khỏe không tốt

Tình trạng sức khỏe không tốt như mắc bệnh hay mất ngủ, thiếu ngủ có thể gây cho người học mất tập trung khi nghe. Do vậy, người nghe cần phải tránh nhiễm bệnh, nếu chẳng may bị nhiễm bệnh cần tìm mọi cách khắc phục và tránh hiện tượng thiếu ngủ trước khi nghe, nhất là trước khi làm bài thi.

4.2.2.   Thường xuyên luyện tập nghe

Trong khi nghe, một người nghe giàu kinh nghiệm bao giờ cũng có nhiều lợi thế hơn những người nghe ít kinh nghiệm do trong quá trình luyện tập, họ đã hình thành được một số kỹ năng. Do đó, để nâng cao khả năng nghe hiểu, người học ngoại ngữ nên tích cực luyện tập một cách hợp lý và có phương pháp. Bằng việc thường xuyên luyện tập và tiếp xúc với các tài liệu có mức độ thay đổi từ dễ đến khó, cùng với thời gian, người học sẽ hình thành được kỹ năng nghe. Sinh viên không chuyên trong hai năm đầu có thể sử dụng một số tài liệu phù hợp như sau: (1) Listen carefully(Jack C. Richards), (2) Ship or Sheep (Ann Baker), (3) Listen for it (Jack C. Richards, Deborah Gorbon, Andrew Harper), (4) Three or Tree (Ann Baker), (5)Think First Certificate (John Naunton)

Để luyện phần phát âm, sinh viên có thể vào các trang Web sau:

http://www.soundsofenglish.org/

http://polyu.edu.hk/Pronunciation/la-index.htm

http://www.manythings.org/pp/

http://www.efl.net/

Ngoài ra, sinh viên cũng có thể truy cập vào các trang Web sau để thực hành nghe:

http:// www.eslhome.com/esl/listen/

http://www.EnglishListening.com

http:// www.nclnc.org/essentials/listening/developlisten.htm

http://esl-lab.com/

4.3. Giải pháp cho việc khó có thể nắm được ý chính của bài nghe

4.3.1. Cách phân biệt thông tin cần nghe (relevant points)  với những thông tin còn lại (irrelevant information)

Thông thường, trước khi nghe, bao giờ người nghe cũng có một khoảng thời gian ngắn (1-2 phút) để đọc qua những câu hỏi yêu cầu hoặc nghe chỉ dẫn trong băng, đĩa. Nếu biết tận dụng những câu hỏi và chỉ dẫn này, người học có thể suy đoán thông tin cần nắm bắt và chủ đề của bài nghe, nhờ đó người nghe có thể vận dụng vốn hiểu biết của mình để có sự chuẩn bị trước về vốn từ và một số cấu trúc câu cần thiết. Nếu làm tốt điều này thì lượng thông tin cần ghi nhớ sẽ giảm đi, người nghe sẽ phần nào phân biệt được những thông tin cần nghe với những thông tin không quan trọng khác trong bài.

4.3.2. Cách suy luận được ý chính của bài nghe qua từ ngữ quan trọng

Những từ ngữ quan trọng trong bài là những từ ngữ mà dựa vào đó, người nghe có thể suy ra ý chính của bài nghe. Thường thì những từ này được nhấn mạnh trong câu hoặc có thể được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong bài. Chính vì vậy, người nghe nên dựa vào một số dấu hiệu ngôn từ (discourse markers) này để nắm bắt được ý chính của bài nghe.

Ví du:

Những cụm từ dùng để liệt kê ý chính là: I would like to emphasize, The general point you must remember is, It is important to note that, I repeat that, Another thing is, Finally, That is, Now,...

Những cụm từ được sử dụng để liệt kê ví dụ là: such as, Let me give you some examples, For example/ instance, I might add, To illustrate thi spoint,...

Những cụm từ thường dùng khi đề cập đến những vấn đề không quan trọng là:By the way, I might note in passing,....

Ngoài ra, để có thể ghi nhớ hết những thông tin quan trọng trong bài, người nghe cần có sự ghi chép (take notes). Tuy nhiên, cần phải bố trí phần ghi chép cho hợp lý để dễ sử dụng và tránh gây nhầm lẫn.

Kết luận: Có thể nói rằng kỹ năng nghe có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình học ngoại ngữ vì nó có tác động rất tích cực đến các kỹ năng khác như nói, đọc, viết, giúp luyện phát âm và mở mang vốn từ vựng. Thực tế cho thấy người học gặp khá nhiều khó khăn trong quá trình nghe hiểu. Để khắc phục những khó khăn trên, người học cần tìm ra nguyên nhân của chúng để từ đó có cách giải quyết hợp lý. Những giải pháp đưa ra trong bài viết này có thể phát huy hiệu quả nếu được áp dụng một cách đúng đắn. Tuy nhiên, điều quan trọng là bản thân người học phải kiên trì, bền bỉ, lựa chọn phương pháp thích hợp phù hợp với trình độ và hoàn cảnh của mình

Trong tiếng anh giao tiếp có tất cả 4 kỹ năng : nghe, nói, đọc, viết (Listening, Speaking, Reading, Writing). Đối với các kỹ năng Listening, Reading, Writing thì chúng ta có thể tự học một mình được . Còn đối với Speaking thì điều đó là không thể, muốn giỏi chúng ta phải có ít nhất một người bạn đồng hành để cùng nhau luyện học nói tiếng Anh 1 cách hiệu quả nhất. Khi bạn không nghe được Tiếng Anh thì bạn sẽ không nói được Tiếng Anh, nghe tiếng anh tốt sẽ giúp bạn nói tiếng anh tốt, nhưng không có nghĩa là bạn sẽ nói được tiếng anh nếu bạn nghe được, mà luyện nói cũng là cả một quá trình song song với việc luyện nghe.

1. Hãy luyện cách nói “nhại”

Bạn đã từng nghe BBC, CNN, VOA, Discovery Channel, Cartoon Network, nghe nhạc hay xem phim online, thấy các MC, ca sỹ, diễn viên, những người thu âm có giọng nói Tiếng Anh chuẩn ngọt ngào, ấn tượng đúng không? Còn chờ gì nữa mà không ... "lẩm bẩm" nhại theo những sao ấy. Mỗi khi nghe một câu nói "great", nhất là các câu dùng trong đời sống hằng ngày mà những người trong đài truyền hình hay dùng, bạn hãy ngay lập tức nhại lại xem chuyện gì xảy ra? Có khi bạn sẽ nói câu đó với giọng y hệt "sao" ý chứ!

Nếu bạn cẩn thận hơn thì bạn có thể lôi từ điển ra, soi phát âm tiếng anh của từng từ chưa biết trong câu rồi đọc trôi chảy 1 lần, sau đó mở phim và nhại lại. Cách làm này cực kỳ hiệu nghiệm vì giọng nói diễn viên/MC/ ca sỹ sẽ đi thẳng vào não bạn và "sống ẩn dật" trong đó. Được đối chiếu với phiên âm, bạn sẽ nắm được cả quy luật phát âm của các âm và áp dụng với những lần sử dụng khác nữa.

2. Tiếp cận môi trường luyện nói tiếng anh

Môi trường là yếu tố vô cùng quan trọng đối với người học ngôn ngữ. Chỉ cần có môi trường tích cực, bạn sẽ "lên tay" chóng mặt. Đối với Tiếng Anh, một ngôn ngữ phổ biến có tính chất toàn cầu, tìm môi trường nói không hề khó. Câu lạc bộ Tiếng Anh tại các trung tâm tiếng anh là nơi hội tụ nhiều người mê và ham học Tiếng Anh. Bạn hãy chịu khó xin lịch họat động các câu lạc bộ và chăm chỉ đến nói chuyện cùng các thành viên câu lạc bộ. Nếu bạn là một tay "mọt net" thì đừng ngại kết bạn với những người nói Tiếng Anh như ngôn ngữ thứ nhất trên các forum, hay câu lạc bộ Tiếng Anh online.

Ngoài ra, những địa điểm thu hút khách du lịch như Văn Miếu, Tây Hồ, Bảo tàng Dân tộc học, Rạp múa rối nước, v.v... cũng sẽ đem đến cho bạn cơ hội giao lưu, nói chuyện bằng Tiếng Anh. Khi cần thực hành, cũng có thể làm hướng dẫn viên du lịch tình nguyện cho khách ngoại quốc. Bạn vừa được luỵên tập nói Tiếng Anh, vừa có công tạo được hình ảnh thân thiện,hiếu khách cho Việt Nam nữa đấy chứ.
 

3. Hãy nói thật nhiều:

"Học đi đôi với hành" - ngoại ngữ cũng vậy. Thay vì nói chuyện phiếm bằng Tiếng Việt với bạn bè hằng ngày, bạn hãy đổi sang Tiếng Anh xem. Có thể lập ra vài luật lệ cho nhóm bạn hay bạn bè cùng phòng như: Ai nói ra một câu/chữ Tiếng Việt phạt dọn nhà một ngày (Tất nhiên bạn có thể phạt nặng hơn) hay thứ 7 sẽ là "English Day".

Ngay cả khi vốn từ mới hay ngữ pháp chưa đủ, bạn cũng cứ nói "thả phanh" và nói... nửa Anh nửa Việt vì cách luyện tập này làm bạn có thói quen và nhu cầu dùng Tiếng Anh giao tiếp hàng ngày. Rồi sẽ đến lúc cứ không nói Tiếng Anh vài ngày, bạn có thể thèm quá mà cứ có cơ hội là xông ra nói ấy chứ. Nói thường xuyên và cùng bạn bè sửa lỗi cho nhau là cách tập năng động, tích cực và hiệu quả mà ngay cả các trường đại học chuyên ngành Tiếng Anh cũng áp dụng. Bạn hãy thử xem sao nhé.

4. Ngữ điệu

Ngoài những phương pháp kể trên, thì luyện ngữ điệu khi nói cũng là 1 điều rất quan trọng. Trong nhiều tình huống, giọng điệu sẽ tốt hơn là ngữ điệu dở. Tồi tệ nhất là khi một người lên giọng và xuống giọng quá nhiều ở mọi từ. Một điều nữa là bạn nên tránh là lên giọng ở cuối câu (trừ khi đó là câu hỏi Yes – No, hay câu mang tính chất mời lịch sự). Để điều chỉnh cho thích hợp ngữ điệu, thì bạn nên nghe vài file audio cung cấp bởi người bản địa. Bạn sẽ luyện nghe tiếng anh đúng ngữ điệu đúng là như thế nào. Sau khi nghe, bạn sẽ ghi âm lại ngữ điệu của bạn, và đối chiếu xem có giống nhau không? Nếu không nên tìm và sửa lại cho đúng.

Thật là dễ phải không bạn?

5. Tốc độ nói

Một lỗi thường gặp của những người muốn nói Tiếng Anh lưu loát là thường nói quá nhanh khiến người nghe không thể nắm bắt kịp người đối diện. Nhằm mục đích cải thiện khả nănggiao tiếp tiếng anh của bạn, và để người khác ít phải nói " excuse me " hơn. Lời khuyên của Western English dành cho những người muốn học Tiếng Anh giao tiếp có hiệu quả là hãy nói chậm lại và nói rõ ra, phải đảm bảo là có khoảng nghỉ giữa các từ với nhau cho những từ khó phát âm.

6.  Luyện nói tiếng anh tại 1 trung tâm dạy tiếng anh uy tín sẽ giúp bạn phát triển những kỹ năng trên

Nếu có thời gian và muốn phát triển các kỹ năng nói tiếng anh của mình 1 cách tốt hơn, bạn có thể đăng ký một lớp học nói tiếng anh tại trung tâm tiếng anh chất lượng, hiệu quả nhất hiện nay. Đây sẽ là cơ hội để bạn thực hành nói tiếng Anh với giáo viên và các bạn học khác. Khi giáo viên đặt câu hỏi, bạn hãy xung phong trả lời và hãy cố gắng nói càng nhiều càng tốt. Nếu giáo viên yêu cầu bạn thảo luận theo cặp hoặc theo nhóm, hãy cố gắng nói càng nhiều càng tốt. Đừng lo lắng về chuyện mắc lỗi. Chỉ cần tập trung để nói càng nhiều càng tốt.

Thực tập nói tiếng Anh luôn là mối quan tâm hàng đầu của người học. Hầu hết các chuyên gia, giáo viên và cả người bản ngữ đều khuyên người học tranh thủ mọi cơ hội để giao tiếp với tất cả mọi người, bất kỳ nơi đâu và bất kỳ khi nào. Đa phần, những người yêu thích tiếng Anh thường chọn cách tìm bạn bè nước ngoài ở những khu có nhiều khách du lịch nói tiếng Anh hoặc tìm đến những câu lạc bộ Anh ngữ, quán cà phê nói tiếng Anh để luyện tập.

Nhưng vì sao lại có lời khuyên như thế này? Xuất phát từ việc "học là phải hành", người học nóng lòng muốn thực tập những câu hay mình đã học với ý nghĩ là, "nói nhiều cho dạn miệng". Nhưng thực tế trong quá trình thực hành như thế này, người học chưa bao giờ áp dụng được một câu hay một cấu trúc đúng nào theo kiểu nói của người bản xứ. Thay vào đó, người học suy nghĩ đặt câu từ tiếng Việt của mình, diễn giải theo văn hoá Việt và lắp ghép từng từ đơn lẻ để diễn đạt thành câu. Chính vì thế, câu từ được diễn đạt theo kiểu tự phát này quá khác biệt so với văn hoá và cách nói bản xứ khiến trong cùng một tình huống mà cả hai không thể hiểu nhau.

Vì vậy, dù cho có thực tập, người học vẫn không thể tiến bộ nhiều. Nhiều trường hợp do chán nản lối nói tự phát mà người học không chọn cách này để thực tập nữa.

Phương pháp "nói gián tiếp" mới hình thành cách đây không lâu kể từ khi có hệ thống tìm kiếm câu đàm thoại - từ điển câu HelloChao  ra đời. Từ điển câu HelloChao cho phép người học gõ vào ý tiếng Việt cần nói, và tìm trong cơ sở dữ liệu của mình để liệt kê ra những cặp câu song ngữ Anh Việt có chứa cụm từ gõ vào. Người học chỉ cần diễn giải ý cần nói bằng tiếng Việt cho hoàn chỉnh trong một tình huống nào đó, sau đó tìm kiếm từng ý một trong từ điển câu HelloChao và viết lại thành một bài nói ngắn. Khi các câu từ đã được diễn đạt đúng theo văn nói bản xứ, người học chỉ cần chép vào một tờ giấy nhỏ và mang theo, lúc nào có thời gian rảnh rỗi mang ra đọc to, chỉnh sửa đúng âm bản xứ. Sau đó cứ liên tục lặp đi lặp lại càng nhiều lần càng tốt. Và trong lúc lặp lại, hãy tưởng tượng như đang nói chuyện với ai đó để câu từ được diễn đạt theo kiểu tự nhiên nhất.

Nguyên tắc đầu tiên để có thể nói được tiếng Anh là người học phải có sẵn câu từ trong đầu chứ không phải nhìn vào sách mới nhớ, nghe người ta nói mới nhớ. Nếu muốn diễn đạt ý gì đó mà câu từ không xuất hiện ngay lập tức, suy nghĩ mãi cho đến khi người ta nói đến ý thứ 10 rồi mới nghĩ ra ý thứ nhất thì làm sao mà trò chuyện được nữa. Tôi đã gặp nhiều người và họ đều nói rằng, nghe người ta nói thì hiểu hết nhưng nói lại thì không được. Thì đúng là như thế, người ta nói ra thì mình mới nhớ từ đó hay cụm hay câu đó có nghĩa gì. Còn tự mình diễn đạt thì mình không thể nhớ nổi câu từ ngay lập tức để nói ra.

Nếu muốn có sẵn câu từ, trong vòng vài giây phải nhớ ngay đến từ, cụm từ cần diễn đạt, người học cần phải lặp đi lặp lại nhiều lần hơn nữa các cụm từ và câu, đừng lặp lại từ đơn lẻ như kiểu "ôm từ điển" mà học. Càng lặp lại, thông tin càng ghi sâu vào bộ nhớ dài hạn giúp người học bật ra ngay lặp tức những câu từ cần thiết. Khi nhớ mang máng như kiểu "học để hiểu", "học để suy luận" như hiện thời, người học chỉ có thể làm bài thi để lấy bằng mà thôi.

Trước đây, phương pháp này chưa hình thành là vì chưa có một công cụ tìm kiếm câu - từ điển câu Anh Việt như HelloChao. Trước đây người học muốn nói gì phải chờ hỏi thầy cô hoặc bạn bè giỏi, nhưng không phải lúc nào cũng hỏi được nên đành tự lắp ghép, diễn giải một mình. Có khi người học thuần thục hơn, nhưng cách nói quá khác so với người bản xứ sinh ra một thực trạng "nhà quê lên tỉnh" mới khi nói tiếng Anh.

Cũng có khi không phải tìm câu gì cũng có trong HelloChao. Người học nên tách ra từng ý nhỏ để tìm thì chắc chắn sẽ có đủ ý mình cần. Điều tốt nhất trong một từ điển câu như HelloChao là từng ý đã được mô phỏng thành câu hoàn chỉnh theo đúng văn hoá và lối nói bản xứ rồi. Khi tìm được ý trong một câu hoàn chỉnh nào đó, người học chỉ việc thay đổi chủ từ, thay đổi trạng từ chỉ thời gian, nơi chốn và đổi thì (nếu cần) thì có thể biến đổi thành một câu khác mà không phải lắp ghép từ đầu.

Tóm lại, phương pháp "nói gián tiếp" là cách tìm câu đúng, phát triển câu thành bài nói, viết lại vào giấy cho chính xác và thực tập nói lại những câu đã viết thành bài nói này. Càng thực tập nhiều thì lượng ý hoàn chỉnh để diễn đạt đúng ngữ cảnh được tích luỹ nhiều. Và điều quan trọng hơn hết, càng thực tập nhiều, ngôn ngữ sẽ hình thành quán tính và tốc độ phản xạ sẽ nhanh.

Mong bài viết này có thể giúp ích cho các bạn yêu thích tiếng Anh. Tôi viết đây không phải là để quảng cáo cho HelloChao.vn, mà thực tế là HelloChao.vn có thể giúp chúng ta một cách thức thực tập tiếng Anh hiệu quả trong khi ai trong chúng ta cũng đều "học, học nữa, học mãi" mà tiếng Anh vẫn là điều vô vọng.

Tiếng Anh là một công cụ không thể thiếu trên con đường hội nhập và phát triển. Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là nhiều người đã bỏ ra khá nhiều thời gian học tiếng Anh mà vẫn không thể giao tiếp, trao đổi bằng tiếng Anh được. Để học nói tiếng Anh tố

1. Xác định mục đích
Trước tiên chúng ta hãy xác định mục đích của việc học tiếng Anh. Dù mục đích trước mắt là gì đi nữa chúng ta cũng nên nhớ đến mục đích dài lâu, đó chính là yêu cầu sử dụng được Tiếng Anh một cách chủ động và trôi chảy trong thực tế đời sống, công việc hàng ngày.

2. Không nên tự ti về khả năng Tiếng Anh của mình
Ví dụ: khi bạn được hỏi “How is your English?”, bạn không nên trả lời: “ Oh, my English is very poor, I have no chance to practice”, bạn nên trả lời: “ I love to speak English” or “My English is improving”. Những câu trả lời như thế này sẽ tạo cho bạn cảm giác tự tin. Khi bạn tự tin, bạn sẽ không còn sợ nói tiếng Anh nữa.

3. Rèn luyện khả năng diễn đạt lưu loát và chính xác
Khi học nói tiếng Anh, chúng ta cần phải kết hợp hai loại bài tập: các bài tập rèn luyên khả năng diễn đạt lưu loát (phân vai, đối thoại, trao đổi nhóm,...) và các bài tập rèn luyện độ chính xác (trắc nghiệm, điền từ, viết câu…). Các bài tập rèn luyện sự lưu loát giúp bạn diễn đạt tiếng Anh tự nhiên và không phải để ý đến những tiểu tiết nhỏ. Thực hành các bài tập rèn luyện độ chính xác, bạn sẽ nắm được cách diễn đạt và văn phong của tiếng Anh.

4. Suy nghĩ bằng tiếng Anh
Một trong những sai lầm nghiêm trọng là chúng ta có khuynh hướng “dịch” (từ tiếng mẹ đẻ sang tiếng Anh) trước khi nói. Việc này ngay lập tức sẽ tạo ra một rào cản ngôn ngữ.

Ví dụ, khi chúng ta muốn bỏ một cuộc hẹn, chúng ta sẽ nghĩ trong đầu: “tôi muốn huỷ bỏ cuộc hẹn đó”. Sau đó chúng ta dịch câu đó sang tiếng Anh. Chúng ta sẽ gặp vấn đề vì chúng ta có thể không nhớ hoặc không biết các từ “cancel” và “appointment” để hình thành câu “I would like to cancel the appointment”. Nếu chúng ta nghĩ bằng tiếng Anh, chúng ta sẽ không gặp phải vấn đề này và có nhiều cách diễn đạt tình huống này bằng tiếng Anh, ví dụ: “I"m sorry. I"m not free tomorrow” hay “I am afraid I can’t come tomorrow”, v.v.

5. Hát các bài hát tiếng Anh
Nếu bạn hát đi hát lại các bài hát tiếng Anh, tự khắc bạn sẽ nhớ được các từ, cụm từ tiếng Anh. Ví dụ: khi một ai đó nói “Let’s sing ‘Happy Birthday’ ”, ngay lập tức mọi người sẽ hát bài hát đó một cách chính xác. Hát các bài hát tiếng Anh còn giúp bạn nói tiếng Anh tự nhiên hơn và thực hành phát âm nhiều hơn.

6. Tham gia các hoạt động nhóm
Mục đích chủ yếu của hoạt động nhóm, thảo luận là để mọi người có cơ hội đặt câu hỏi, đưa ra ý kiến. Bạn chỉ trở thành một thành viên tích cực khi bạn hăng hái tham gia các hoạt động nhóm để nói thật nhiều nhằm nâng cao kỹ năng nói.

7. Nhớ từ mới và cụm từ
Khi học nói tiếng Anh, bạn phải nhớ từ mới và các cụm từ. Bạn nên có một danh sách từ mới ở bên mình và sử dụng chúng trong các cuộc nói chuyện hàng ngày.

8. Gọi điện cho người khác
Bạn có thể gọi điện cho bạn bè, đồng nghiệp, v.v để nói chuyện. Các cuộc nói chuyện chỉ kéo dài một vài phút, nhưng cơ hội để thực hành tiếng Anh tăng lên rất nhiều. Kết quả là bạn có thể phát triển khả năng nghe và hiểu người khác mà không cần gặp họ. Cách học này giúp bạn rèn luyện phản xạ suy nghĩ, nghe và nói bằng Tiếng Anh.

Khi bạn áp dụng những kinh nghiệm trên một cách đúng đắn và hợp lý, chắc chắn bạn sẽ đạt được những tiến bộ vượt bậc trong quá trình học nói tiếng Anh. 

Những điều cần tránh để nói tiếng Anh chuẩn hơn

Bạn chưa hài lòng về khả năng speaking của mình? Có thể bạn đang gặp phải một (hoặc vài) vấn đề khác nhau làm cho khả năng speaking của bạn bị hạn chế. Việc nhận ra và và phát hiện chính xác các yếu điểm của mình là vô dùng quan trọng đẻ các bạn tìm được cách khắc phục lỗi.

1. Quá chú trọng vào Ngữ pháp và cố gắng sử dụng Ngữ pháp phức tạp.

Tất nhiên nếu như bạn nói sai về ngữ pháp thì có thể sẽ khiến người nghe rất khó để có thể hiểu được nội dung, thậm chí hiểu sai nghĩa hoàn toàn. Tuy nhiên bạn không nên quá chú trọng ngữ pháp và làm cho nó nhiều khi trở nên phức tạp không cần thiết và càng dễ mắc lỗi.Vì vậy, ngữ pháp trong phần speaking không cần phải quá phức tạp. Nếu các bạn nghe nhiều các chương trình truyền hình tiếng Anh trên các kênh quốc tế, các bạn sẽ thấy họ sử dụng cấu trúc câu rất đơn giản. Nếu họ sử dụng cấu trúc phức tạp thì bạn đã chẳng thể hiểu họ nói gì. Vì vậy, với môn Speaking, bạn đừng cố gắng sử dụng các cấu trúc phức tạp như đảo ngữ, noun phrase, vv làm gì, hãy để dành kiến thức đó cho Writing bởi vì bạn sẽ mắc lỗi ngữ pháp nặng hơn khi cố gắng dùng những cấu trúc này. Tóm lại, các bạn chỉ thực hiện những điều sau đây để đạt điểm tối đa trong phần ngữ pháp:
Sử dụng simple sentence, có đủ subject, verb, object.
Để tạo complex sentence, chỉ cần dùng các từ nối and, but, however, vv để nối các câu simple sentences ấy lại với nhau.
Dùng thêm relative clause (who, whose, that, which, whom), mệnh đề If
Chú ý dùng đúng thì (có 4 thì chính thường dùng trong speaking: Simple Present, Past, Future, Present Perfect, lâu lâu có thể có thêm Past Continuous, Past Perfect)
Chú ý chia đúng số ít, số nhiều và phải phát âm "s" ra.

"Keep it simple and get it right" (Hãy thật đơn giản và hiểu thật đúng)

2. Từ vựng sai

Nếu như vốn từ của bạn chưa nhiều thì đừng quá cố gắng sử dụng thật nhiều từ có thể và luôn tìm nhiều từ thật “academic” để diễn đạt. Cách tốt nhất là bạn hãy trau truốt với những từ đã biết trước, chỉ đến khi thành thạo mới tìm những từ tương đương khác để tạo sự phong phú trong cách diễn đạt, tuy nhiên nên nhớ chính các từ các khó không phải bối cảnh nào cũng sử dụng được.

Ngoài ra, cách tốt nhất để tăng vốn từ đó là tự tạo cho mình một môi trường giao tiếp với tiếng Anh thường xuyên để nhớ từ và học từ mới như tham gia clb, lớp học thêm, xem film tiếng Anh … Cách này tốt và có hiệu quả hơn trăm lần so với việc bạn cứ lôi từ điển ra tự học những từ mới mà chẳng biết đến khi nào mới có cơ hội dùng đến nó.

3. Phát âm không chuẩn

Không thể không khẳng định tầm quan trọng của Pronunciation trong môn Speaking bởi vì nếu bạn phát âm sai, hiển nhiên người nghe sẽ không hiểu được nội dung bạn nói. Một số lỗi phát âm thường gặp ở người Việt Nam:
Không phát âm "ending sound". Vd: bạn muốn nói "white hair" nhưng ko có "ending sound", ngta sẽ nghe nhầm thành "why hair". Nhiều bạn cũng thường quên phát âm "s".
Word stress (nhấn âm) sai. Lỗi này thường do nói hoặc học từ vựng mà không để ý đến phát âm, lâu dần thành thói quen rất khó sửa. Mà khi bạn nhấn âm sai một loạt từ trong 1 câu thì giám khảo sẽ không nghe được.
Không có Sentence Stress (nhấn câu). Nếu bạn nói cả 1 đoạn thật dài mà cứ đều đều, không nhấn mạnh một từ nào thì giám khảo cũng sẽ không nhận biết được Key Points của bạn là gì. Tương tự như khi bạn thi Listening, chẳng phải bạn cũng dựa vào sự nhấn giọng của người nói trong băng để nghe ra câu trả lời sao.

4. Không có sự liền mạch khi nói (Coherence)

Để thể hiện sự liền mạch, câu trả lời của bạn cần hội đủ 3 yếu tố sau:
Các ý chính được giải thích rõ ràng, có thể kèm thêm ví dụ để minh họa, làm rõ.
Các ý được sắp xếp theo một trình tự logic
Sử dụng các linking words and phrases để nối các câu, nối ý chính với ý phụ. Nếu chuyển sang ý mới, bạn cũng cần phải cho giám khảo một dấu hiệu rõ ràng.

Một số từ nối thường dùng là: However, Although, Even though, Despite, In addition, Plus, As a result, Since (=because), For example, In other words, First, next, then, after that, lastly, On the other hand, Exceot for, Other than,...

5. Không kiểm soát đươc tốc độ nói

Nói càng nhanh càng tốt? Nói nhanh được xem là nói lưu loát như người bản ngữ, nói mà không cần dịch trong đầu. Tuy nhiên, trừ phi bạn đã thực sự có thể nói chính xác và hay như người bản ngữ thì bạn KHÔNG NÊN nói nhanh. Nói nhanh sẽ làm bạn không kịp suy nghĩ ý cho câu kế tiếp và mắc nhiều lỗi ngữ pháp, từ vựng, phát âm. Vì vậy, bạn nên nói với tốc độ vừa phải và rõ ràng, không nuốt chữ. Khi nói chậm rãi, bạn sẽ có thể để ý nhấn giọng ở các ý quan trọng. Tuy nhiên, nói chậm rãi không đồng nghĩa với nói quá chậm, ê a từng chữ nhé